SARS-CoV-2 Virüsü Nefesle Teşhis Edilebilecek
Üniversitemiz Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğretim üyesi Doç. Dr. Burak Malik Kaya ve çalışma arkadaşlarının SARS-CoV-2 virüsüne karşı tasarladıkları nefesli teşhis düzeneğinin patent başvurusu onaylandı. Hastalığın erken teşhisini ve seviyesinin bilinmesini mümkün hâle getiren taşınabilir düzenek kanser, diyabet, alzheimer, parkinson gibi birçok hastalık için de kullanılabilme potansiyeli taşıyor.
COVID-19 hastalığına sebep olan Yeni Koronavirüs (SARS-CoV-2) yüksek ateş, öksürük, nefes darlığı, baş ağrısı, boğaz ağrısı, burun akıntısı, kas ve eklem ağrısı, halsizlik, koku ve tat alma duyusu kaybı, ishal gibi belirtilerle kendini gösteriyor. Koronavirüsler (CoV) tek zincirli RNA’ya sahip, zarflı, yüzeyinde protein çıkıntıları olan büyük bir virüs ailesi olarak biliniyor. Hafif ve orta derecede şiddetli solunum yolu hastalıklarının yanı sıra MERS (Orta Doğu Solunum Sendromu), SARS (Şiddetli Akut Solunum Sendromu) ve COVID-19 gibi şiddetli seyreden hastalıklardan da sorumlu tutuluyor.
Dünyayı sarsan bu hastalığın erken teşhisi için çare arayan Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğretim üyesi Doç. Dr. Burak Malik Kaya ve çalışma arkadaşları, geliştirdikleri “Fiber Halka Döngü Sönümleme Spektroskopi (FHDSS) Tekniği” ile hastalığın erken teşhisini mümkün hale getiriyor. Oldukça yüksek hassasiyete sahip gerçek zamanlı, anlık ölçümleri sürekli görüntülemeye imkân tanıyan spektroskopik ölçüm tekniği çok küçük miktardaki ışık sinyalini fiber optik kablo içerisinde döndürüp sinyalin ölçülecek numuneyle etkileşimini sağlayarak diğer tekniklerden ayrılıyor. Hata payının en aza indirilmesi, yüksek hassasiyet ve doğrulukta sonuçların elde edilmesi, anlık, gerçek zamanlı ve sürekli görüntüleme imkânı gibi oldukça önemli avantajlar sunan düzenek, sensör başlığının değiştirilip geliştirilebilir oluşuyla başarıya ulaşabiliyor.
Patent işlemlerinin sona erdiğini belirten buluş sahibi Doç. Dr. Kaya ESOGÜ Haber’e yaptığı açıklamada düzeneğin çalışma biçimine ilişkin şunları söylüyor: “Sensör bölgesinin ilk aşamada kimyasal olarak temizlenmesi ve uyarılması, sonrasında SARS-CoV-2 virüsünün antikoru ile kaplanması gerçekleştiriliyor. Sensör başlığına nefes örnekleri gönderildiği zaman nefeste virüs varsa sensör başlığına yapışıp saçılım oranı değişeceği için hastalık ve seviyesi belirlenebiliyor. Her ne kadar bu patent başvurusu SARS-CoV-2 teşhisi için yapılmış olsa da çok yüksek hassasiyetteki sensör başlığı özel olarak uyarlanabilirliğiyle antikoru bilinen kanser, diyabet, alzheimer, parkinson gibi birçok hastalığın erken teşhisi için kullanılabilme potansiyeli taşıyor. Sistem bileşenlerinin ölçüm aralıklarının geniş, kullanılan ışığın sinyal genişliğinin çok dar olması ve sistem optimizasyonunun çok iyi yapılması gerekir. İyi bir sistem için maliyet yaklaşık olarak 200 bin Euro bandında olacaktır. İstenilen mekâna taşınabilen düzenek bir kez kurulup optimize edildikten sonra sensör başlığı değiştirilerek kullanılabilecektir.”
